Neden Matematikte bilinmeyenin ‘x’ harfiyle tanımlandığını hiç merak ettiniz mi? 🤔

Harezm, 9. yüzyıl.

Bugünkü Özbekistan topraklarında yaşayan ünlü matematikçi El-Harezmi, denklemleri çözme biliminin temellerini atarak “al-cebr”, yani cebiri geliştirdi.

El-Harezmi’nin “Kitab el-Muhtasar fi Hisab el-Cebr ve’l-Mukabele” adlı eseri, cebirin kurucu metinlerinden biri olarak kabul edilir. O dönemde formüller yerine denklemler kelimelerle yazılırdı. Örneğin, El-Harezmi bilinmeyen için “şey” (şey anlamına gelir) terimini kullanmış ve araştırmalarını bu eserinde yayımlamıştır.

12. yüzyılda, El-Harezmi’nin eserleri İspanya’ya ulaştı ve Latinceye çevrildi. O dönemde, eski İspanyolcada [ş] sesini ifade etmek için X harfi kullanılıyordu (örneğin, eski İspanyolcadaki Don Quixote ismindeki “x” harfi gibi). Bu nedenle, bilinmeyen “şey” kelimesi İspanyolca çevirilerde “xei” olarak yazılmaya başlandı.

Zamanla bu kelime kısaltılarak sadece x harfiyle ifade edilir hale geldi.

Bu popüler hikaye, matematikte bilinmeyenin “x” harfiyle gösterilmesinin en yaygın açıklamalarından biridir. Ancak, başka teoriler de vardır:

1. X’in alfabetik sırası:

Matematikte bilinmeyenler genellikle alfabetik olarak tanımlanır. Bu nedenle ilk bilinmeyen için x, ikinci için y ve üçüncü için z harfleri tercih edilmiştir.

2. Latince ve Arapça çeviri etkisi:

Latince çeviriler sırasında Arapça “şey” kelimesinin doğru bir karşılığını bulma çabaları, zamanla x harfinin kullanılmasına yol açmıştır.

Her ne kadar bu açıklamaların kesinliği tartışmalı olsa da, El-Harezmi’nin cebire ve modern matematiğe katkıları tartışılmazdır. Onun çalışmaları, Avrupa’da matematiğin gelişimine büyük bir ivme kazandırmıştır.

HABER BİLGİLERİ

Bu haber 14 Şubat 2025, 20:09 tarihinde Dünya, Medya, Teknoloji, Yaşam kategorisinde yayınlandı.

OKUNMA

Bu Haber 16 Kez Okunmuş..

PAYLAŞ

ETİKETLER

YORUM YAZIN